Cumartesi Sohbetleri kapsamında düzenlediğimiz “5553 Sayılı Tohumculuk Kanunu” konulu sohbet toplantımız 26 Ocak 2008 tarihinde Birliğimiz Prof.Dr.Orhan DÜZGÜNEŞ Toplantı Salonunda yapıldı. Toplantıda konuşan Birlik Başkanı Dr. Ahmet ERDURMUŞ; “Türk Ziraat Yüksek Mühendisleri Birliği Yönetim Kurulu olarak cumartesi sohbetlerine gösterilen ilgiden memnunuz. Bu toplantılarımıza katılım gittikçe artıyor. Mesleki anlamada her türlü dayanışma, kaynaşma ve paylaşmayı sağlamaya yönelik yaptığımız bu toplantıları düzenlemeye devam edeceğiz. Bugün de yine çok önemli bir konuda bir araya gelmiş bulunuyoruz. Tarımsal faaliyetin ana materyalini bir başka deyişle genetik şifresini oluşturan “tohum” konusunda yasal anlamda yapılan son düzenlemelerin neler getirdiğini tartışacağımız toplantımızda Dr. Mehmet UYANIK bizlere değerli bilgiler sunacaktır.” diyerek toplantıyı açtı.
Toplantıda bilgi sunan Dr. Mehmet UYANIK ise; “Genetik, Bitki ıslahı, çeşit geliştirme, bitki çoğaltım yöntemleri, tohumluk işleme teknolojileri (ilaçlama, kaplama, peletleme, paketleme) gibi bilimsel ve teknolojik ilerlemeler, Özelleştirme, fikri-sınai mülkiyet hakları, yetki devri, genetik kaynakların korunması, uluslararası normlar ve kurallar gibi kurumsal değişmeler yeni bir kanun ihtiyacını ortaya koymaktaydı. Ayrıca tohumculuk endüstrisi kavramı köklü bir değişim geçirmiş ve adeta “Her Türlü Bitkisel Çoğaltım Materyalini Kapsayan” Bir Niteliğe Dönüşmüştür. Yine 308 S. Kanun “Üretim, Mesleki Örgütlenme, Yetki Devri, Katılım ve Yönetişim” gibi öğeleri kapsamıyordu. 308 S. Kanun, geniş ölçüde, kamu ağırlıklı bir tohumculuk modeli öngörmekteydi ve adeta tarla bitkileri odaklı olarak hazırlanmıştı. Bütün bu ortamda yeni bir tohumculuk kanunu Ülkemiz için gerekli bulunmaktaydı.” dedi. UYANIK; “Yeni kanunun yasalaşma sürecinde ve sonrasında ortaya çıkan bazı eleştirilere değinerek 308 sayılı yasadan tam 43 yıl sonra tohumculukla ilgili yeni bir yasa çıkıyor. Teknolojik ve kurumsal değişmelerden çok etkilenen bir sektör için “43 yıl” oldukça uzun bir zaman dilimidir. O nedenle bu geç kalmış bir yasadır. Bu yasa tam olarak uygulandığında, semt pazarlarında ve köy meydanlarında, henüz çeşit haline gelmemiş maydanoz tohumu bile satmak mümkün olmayacak diyenler var. Doğru, ancak 308 Sayılı Kanun’da da aynı hüküm vardı. Aynı şekilde lütfen bizim insanlarımızı dünya tohum tekellerinin ve tohum emperyalizmin tutsağı haline getirmeyin diye konuşanlar var. Onların da endişeleri yersizdir. Bu kanunla Türk tohumculuk sektörü kendini tanıma gücü bulmuştur. Tohumculuğun tamamen özel sektöre bırakıldığı tartışmaları da yapılmaktadır. Ama kamunun hareket alanının denetim ve kontrol ile sınırlandırılması tezlerinin konuşulduğu günümüzde diğer alanlara bakarak kamunun üretim ve denetim yönünden halen bu işin lokomotifi olduğu söylenebilir. Her alanda dünya ile entegre olma sürecinde bulunan ve rekabet gücünü artırmak isteyen büyük bir ülke olan Türkiye için yeni kanunlar her zaman gereklidir.” diye konuştu. Dr. Mehmet UYANIK; “Kayıt altına alma, üretim, yetki devri, alt birliklerin ve Türkiye Tohumcular Birliği kurulması, tohumculuk sektörünün yeniden yapılandırılması ve desteklenmesi, bitki gruplarına göre tohumluk sertifikasyon esasları ile ambalajlama ve etiketlemede uyulacak hususlar, zarara neden olan kusurlu tohumluğu üreten, satan, dağıtan, ithal eden veya başka şekilde piyasaya süren gerçek veya tüzel kişilerin mali sorumlulukları ile ilgili hususlar bu kanunla ilk defa düzenlenen hususlardandır. Bugünlerde sözkonusu yönetmelikler de çıkmaktadır. Ülkemiz tohumculuğuna ve tabiki tarımına büyük katkıları olur diye düşünüyorum.” diye konuştu. Ülkelerin biyolojik zenginliklerinin değerlendiremedikten sonra bir mana taşımayacağını ifade eden Dr. Mehmet UYANIK; “Dağdaki bir genetik materyal bulunup korunmadıktan ve genetik anlamda yararlanılmadıktan sonra ne anlam taşır? Henüz koruma altına alınmamış ve kullanıma sunulmamış, Türk tarımına ve tohumculuğuna zamanında yarar sağlamayan biyolojik zenginliğin ne faydası vardır. Biz biliyoruz ki Ülkemiz biyoçeşitlilik ve gen kaynakları bakımından dünyada en zengin ülkedir. Ancak bu korunup Ülkemiz hizmetine sunulmadıktan, yeterince yararlanmadıktan sonra bu zenginlik kullanılmayan hazine olarak kalacaktır.” diye konuştu.
.jpg)
Konuyla İlgili Notlar Aşağıdadır
TÜRKİYE TOHUMCULUĞUNDA EVRELER
• M.Ö. 5700- M.S. 1925 : Geçimlik Tarım, Köy Çeşitleri, -bazı sebzeler kısmen istisna- Mahsulden Ayrılan Tohumluk Tedariki,
• 1925-1950: Özellikle Tarla Bitkilerinde Söz Konusu Olmak Üzere, Çok sınırlı sayıda Islah edilmiş çeşit ve çok az da olsa temizlenmiş tohumluğun kullanılması,
• 1950-1985: Geniş Ölçüde, Islah Edilmiş Yerli Çeşitler ve Kamu Ağırlıklı bir Tohumluk Tedarik Sistemi (Sınırlı Başarı),
• 1985-2008: Endüstriyel Bir Tohumculuğun Giderek Gelişip Güçlenmesi; Çeşit Sayısının, Tohumluk Üretim ve Ticaretinin Artması, (Tohumculuğun Özelleşmesi).
TOHUMLUK ENDÜSTRİSİ (İŞKOLU)
• Satış Sonrası Hizmet,
– Piyasa Denetimi,
• Dağıtım-Pazarlama,
• Çeşit Tanıtım,
• Pazar Araştırması,
• Ambalajlama, Paketleme,
• İşleme, (ilk temizleme………..İlaçlama, kaplama, peletleme)
– Sertifikasyon,
• Sertifikalı (Ticari) Tohumluk Yetiştirme (Sözleşmeli Üretim),
• Kaynak (Elit, Orijinal, Anaç) Tohumluk Yetiştirme,
• Çeşit Muhafaza Islahı (İdame),
– Çeşit Kayıt,
• Çeşit Adaptasyon-Verim-Kalite Belirleme,
• Çeşit Geliştirme,
• Bitki Islahı,
